Wie geen reden heeft om op een bouwwerf rond te lopen, blijft er beter weg. En wie er werkt, moet zich bewust zijn van de risico’s op arbeidsongevallen die om de hoek loeren. Tips om van jouw bouwbedrijf een veiligere werkplek te maken.
Laten we met het goede nieuws beginnen: de afgelopen tien jaar daalde het aantal zware arbeidsongevallen in de Belgische bouwsector met bijna 30 %. Toch vielen er in 2023 nog steeds 2.782 zware ongevallen te betreuren. En elk ongeval is er één te veel, niet? Gelukkig is een verwittigd bouwarbeider er minstens twee waard.
Veelvoorkomende oorzaken
Die bordjes ‘verboden de werf te betreden’ en ‘geen toegang voor onbevoegden’ hangen niet voor niets op elke werf! We noteren enkele veelvoorkomende gevaren en lijsten praktische tips op waarmee je ongevallen of gezondheidsproblemen voorkomt.
Vallen
Werk je op hoogte, met steigers of ladders? Installeer dan valbeveiliging, zoals leuningen en veiligheidsgordels, en let erop dat alle arbeiders op de werf de nodige beschermingsmiddelen dragen (bv. helm, veiligheidsschoenen of -laarzen). Voorkom ook dat iemand kan struikelen of uitglijden: vermijd ongelijke oppervlakken en obstakels (bv. losliggende kabels), zet geen ladders op steigers, ruim meteen op wanneer iets gemorst werd …
Bewegende of vallende voorwerpen
Wees op je hoede wanneer er bouwmaterialen, gereedschap, machines of steigers verplaatst worden op een bouwwerf, want ze veroorzaken nog te vaak arbeidsongevallen. Met eenvoudige afscherming voorkom je dat kleine spullen van een steiger naar beneden vallen. Verplaats je groter of zwaarder materiaal, dan doe je er goed aan dat duidelijk te signaleren met waarschuwingsborden. Ook met duidelijke procedures en veilige werkmethodes voor het verplaatsen van lasten voorkom je ongelukken.
Instorting
Een werf is een ‘work in progress’ en verandert voortdurend. Hier een extra steiger, daar een voorlopige sleuf, ginder een bijna-voltooide muur … Alles is tijdelijk, voorlopig of ‘bijna’, en dat vergroot het instortingsgevaar en het risico op arbeidsongevallen. Besteed dus veel aandacht aan het afzetten van gevaarlijke zones, het stutten van sleuven en muren, enzovoort.
Risico’s op lange termijn
Arbeiders in de bouwsector lopen ook risico op gezondheidsproblemen die pas achteraf duidelijk worden:
Lawaai kan gehoorschade veroorzaken. Zorg dus voor gehoorbescherming en onderzoek of stillere machines een optie zijn.
Asbest en bouwstof kunnen werknemers ernstig ziek maken. Voorzie beschermende pakken en gezichtsmaskers en laat niemand onnodig in deze omstandigheden werken.
Preventie op de bouwwerf: verplichting én cultuur
Als werkgever in de bouwsector ben je verplicht de veiligheid van je werknemers te garanderen. De sinds 2022 verplichte basisveiligheidsopleiding staat daarbij centraal. Die creëert bewustzijn en bevordert de veiligheid op elke werf. Ze is daarom verplichte kost voor alle werknemers in de bouwsector, ook voor de zelfstandigen of buitenlandse werknemers die onder jouw supervisie werken. Nieuwe werknemers hebben een maand de tijd om deze opleiding te volgen.
Daarnaast vallen zowel werkgevers, preventieadviseurs als arbeiders in de bouw nog een resem wettelijke verplichtingen te beurt, zoals de Belgische welzijnswet, verschillende Europese richtlijnen en ministeriële besluiten. Daarbovenop is het op werven groter dan 500 m² of werven waar meer dan één aannemer werkt, verplicht om een veiligheidscoördinator aan te stellen.
Natuurlijk mag je ook rekenen op het verantwoordelijkheidsgevoel van elke medewerker op een bouwwerf. Iedereen speelt een rol in het voorkomen van arbeidsongevallen. Een sterke veiligheidscultuur, die verankerd zit in de volledige werking van het bouwbedrijf, helpt daarbij.
Moedig mensen dus aan om veiligheidsrisico’s te melden of bezorgdheden te bespreken, en reageer positief op zulke meldingen. Organiseer regelmatig (herhaal)trainingen, zodat medewerkers risico’s leren inschatten en correct kunnen reageren op gevaarlijke situaties. En zorg ervoor dat werfleiders en andere leidinggevenden op elk moment het goede voorbeeld geven. Zo bouwen alle medewerkers samen aan een veilige werkomgeving voor iedereen.
Ben je na het lezen van dit artikel geïnspireerd om van je bedrijf een (nog) veiligere werkplek te maken? Dan zal dit artikel je ook interesseren: Ongevallen voorkomen in 3 stappen